W połowie 1987 roku grupa warszawskich rodziców i nauczycieli postanowiła tworzyć legalne i niezależne szkoły społeczne. Wokół tej inicjatywy zgromadził się krąg ludzi, który dał początek Społecznemu Towarzystwu Oświatowemu. Rok 1988 był czasem walki o legalizację Towarzystwa. Po wytrwałych staraniach 29 XII 1988r. Społeczne Towarzystwo Oświatowe zostało zarejestrowane. Walce o zarejestrowanie STO towarzyszyła na łamach prasy gorąca dyskusja na temat potrzeb i możliwości zakładania szkół niepublicznych oraz tworzenia przez państwo rozwiązań prawnych, które by to ułatwiały. Rejestracja STO stała się faktem w wyniku w ogromnego wsparcia społecznego, a STO stało się pierwszą organizacją, która złamała monopol państwa na nauczanie. Pierwsze szkoły społeczne zaczęły powstawać już w 1989 roku, Kuratoria Oświaty wydały wówczas zgodę na utworzenie 32 szkół, w roku szkolnym 1990/91 było ich 179. W pierwszym okresie istnienia STO szkolnictwo społeczne rodziło się przede wszystkim w wielkich miastach. Jednak zainteresowanie szkołami społecznymi dość szybko przestało ograniczać się do środowisk wielkomiejskich i na przełomie 1991/92 roku zaczęto rejestrować szkoły w mniejszych ośrodkach miejskich. Dziś w szkołach STO uczy się niemal 20 tysięcy dzieci i młodzieży. Towarzystwo prowadzi ponad 200 placówek: szkół podstawowych, gimnazjów i liceów ogólnokształcących oraz jedną uczelnię wyższą, czyli Wszechnicę Mazurską w Olecku (gdzie studiuje się na kierunkach: nauki społeczne, filologia angielska i niemiecka, nauki przyrodnicze). Wszystkie STO-wskie szkoły mają uprawnienia szkół publicznych, a więc ich świadectwa są honorowane w całej Polsce. Są to zazwyczaj placówki kameralne, w których klasy liczą po kilkunastu, a nawet kilku uczniów: tylko tak można prowadzić indywidualizację nauczania, a – co niezwykle ważne – zapewnia bezpieczeństwo uczniom, co przecież bardzo leży na sercu rodziców. Właśnie uczniowie, rodzice oraz nauczyciele (a pracuje ich w placówkach STO około 2,5 tysiąca) tworzą wspólnotę, społeczność (nazwa Towarzystwa nie jest przypadkowa!), która razem decyduje o życiu szkoły.
